Ürkek bir serçe gibi eğme başını.
Kaldır başını ve dimdik dur.
Bu senin değil, ülkemin ayıbı.
Hırpalanmış yerlerinden öperim çocuk
Nazım Hikmet
Bugün 23 Nisan! Hep neşeyle dolsaydı keşke insan. Çocuklar mutlu olsalardı. Cumhuriyet’in mutlu çocukları yalanı gerçekle buluşsaydı. Ama bugün 23 Nisan. Gerçek dünyada mutlu değil her insan. Çocuklar öldürülüyor, ölüyorlar. Çocuklar aç, çocuklar çocuk olamadan büyüdü, çocuklar yorgunlar..
Gündem Çocuk Derneği bu sene Çocuğun Yaşam Hakkı Raporu’nun dördüncüsünü yayınladı. Rapordaki rakamlar geçen senelere oranla bu sene de bir değişiklik göstermedi. Türkiye’de çocuklar yine yoksulluğun, yoksunluğun, ayrımcılığın, şiddetin, ırkçılığın sonucunda zarar gördü. Rapora göre; bu yıl 627 çocuk önlenebilir sebeplerden yaşamını yitirdi.
Çarpıcı istatistikler içeren rapor; yaygın basın ve internet gazetelerinden yapılan taramalar, basın taraması ile haberdar olunan vaka ile ilgili daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak için, vakanın meydana geldiği yerdeki yerel kaynaklardan edinilen bilgiler, Türkiye’deki insan hakları örgütlerinin ve İstanbul İşçi Sağlığı ve İş güvenliği Meclisi’nin yayımladıkları raporlar ve basın açıklamalarından faydalanılarak oluşturuldu. Bildiğimiz gibi Türkiye’de pek çok kayıtlı vaka var ve daha iyi bildiğimiz şu ki; Türkiye’de daha da fazla kayıtsız vaka var. Bu istatistikler vahametin küçük bir kısmını gösteriyor. Gizli aile içi şiddet- taciz olayları, saklanan, kayıt dışı kalmış olaylar bu sayısalın içinde yok. Ayrıca raporda 2014 yılı içinde gerçekleşen ölümler yer almakta. Yani sakat kalan, hastalanan, psikolojik olarak etkilenen çocuklar değil yalnızca ölümüne sebep olunan çocuklar verilendirilmiştir. Bunu buz dağının görünen kısmı olarak açıklamak yanlış olmayacaktır, diyor Gündem Çocuk Derneği.
Raporda çocuk evlilikleri de var; ancak önceden de belirttiğim gibi sadece kayda alınabilmiş veriler olması bakımından tam da gerçeği yansıtmıyorlar. Çocuk gelinler, çocuk damatlar her geçen gün artıyor. Hız kesmiyor çocuk yaşta evlenenlerin intiharları, cinayetleri, intihar süsü verilmiş cinayetleri.
Ayrıca bir de mülteci konusu var. Değmeyin yarama. Bahsi geçtiğinde içi sızlıyor insanın. Geçmiyor acı, bitmiyor ölümler. Önlem almıyor devletler, empati yapamıyor insan kardeşler. Ölüyoruz. Ölümleri seyrediyoruz.
Devlet eliyle ortaya çıkan yaşam hakkı ihlalleri
Raporun bu başlığı toplumsal olaylarda, yargısız infaz sonucunda ve kamu görevlilerin ihmalleri sebebiyle vuku bulan yaşam hakkı ihlallerini içeriyor. 2014 yılında 38 çocuk öldü/öldürüldü. Bunlardan 8’i toplumsal olaylarda, 2’si yargısız infaz sonucu ve 28 tanesi kamu görevlilerinin ihmali nedeniyle yaşamını yitirdi. Emri verenlerin ölümüne sebep olduğu Berkin Elvan popüler bir örnek…
Medyada çok görünürlük kazanmayanlar da var. Mesela; çobanlık yapan 14 yaşındaki Furkan Çavuş’un, Erzurum Palandöken’de hayvanlarını otlattıktan sonra dönerken hayvanlarına otomobil çarptı. Furkan kaza yüzünden çıkan kavga üzerine olay yerine gelen polis tarafından vurularak yaşamını kaybetti.
İsmail Özkan (14); Kilis’e bağlı Duruca köyü karşısındaki mayınlı alandan babasıyla kaçarak geçmeye çalışan 14 yaşındaki İsmail Özkan, sınır birliklerinin açtığı ateş sonucu kafasından vurularak hayatını kaybetti.
Devlet önlem almadığı için ortaya çıkan yaşam hakkı ihlalleri
Karşıt gruplar ararsındaki silahlı çatışma, çocuk evlilikleri, şiddet, bireysel silahlanma, intihar, ihmal, iş cinayetleri, afetler nedeniyle ve mülteci ölümlerinin bulunduğu başlık ise yine iç karartıcı bir gerçeği yüzümüze vuruyor. 2014’te 589 çocuk devlet önlem almadığı için öldü.
Bugün 23 Nisan. Ama neşeden çok acıyla doluyor insan. Türkiye; Ankara, İstanbul ve İzmir’den ibaret değil. Türkiye’de çocukların hepsi ve hatta çoğu zenginlik içinde yüzmüyor. Türkiye’de çocuklar sefalet içinde ölüyor. Dizilerdeki gibi değil Türkiye’de çocuklar. Çocuklar da insandır. Çocukların da hakları vardır. Bunların en başındaki ise yaşama hakkıdır. Biz çocuklarımızı yaşatamıyoruz. Ölümleri sayılara indirgemek elbette iyi bir şey değil. Cumhurbaşkanının dediği gibi 3- 5 kişi ölmüyor aslında. Koca bir geleceği ihmal ve kötülük ile yok ediyoruz. Çocuklarımızı öldürüyoruz. Rapordan alıntıladığım ölümler var aşağıda. Çocuklar, kanalda boğularak ölüyor, trafikte ölüyor, elektrik çarpıyor ölüyor. Çocuklar şiddet görüyor.
Barış Dalmış (15); Şırnak’ın Cizre ilçesinde IŞİD’ın Kobane’ye yönelik saldırılarını protestoları sırasında karşıt gruplar arasında yaşanan çatışmada 15 yaşındaki Barış Dalmış göğsünden vurularak yaşamını yitirdi.
Yasin Börü (16); Diyarbakır’da IŞİD’ın Kobane’ye yönelik saldırılarını protestoları sırasında karşıt gruplar arasında yaşanan çatışmada yaşamını kaybetti. Börünün darp edildikten sonra 3. kattan atıldığı ve üstünden araba ile geçildiği tespit edildi.
İbrahim Öksüz (14); İstanbul’un Sarıgazi İlçesi’ne bağlı Gazi Mahallesi’nde uyuşturucuya karşı bir eylem yapan grupla uyuşturucu satıcıları arasında çıkan çatışmada 14 yaşındaki İbrahim Öksüz yaralı olarak kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
Kader Erten (14); Siirt’ in Pervari ilçesinde 14 yaşındaki çocuk gelin Kader Erten, 14 yaşında hamile kalması nedeniyle çocuğunu düşürdüğü için evinde silahla vurularak hayatını kaybetti.
Hilal Ünal (13); Niğde Elmalı köyünde 4 ay önce 23 yaşındaki İ.A. ile evlendirilen 13 yaşındaki çocuk gelin Hilal Ünlü evlendirildiği kişinni babasının evinde tabanca ile kafasına ateş ederek yaşamına son verdi. Niğde Cumhuriyet Savcılığı tarafından olayla ilgili olarak soruşturma başlatılırken, H.Ü.’nün eşi İ.A., babası ve annesi ile köy muhtarı ifadelerinin alınması için Jandarma komutanlığına götürüldü.
Süleyman Kostak (5) ve İbrahim Kostak (3); Tire’ye bağlı Gökçek beldesinde, cinnet geçiren babaları tarafından öldürülerek hayatlarını kaybetti.
Özkan B. (10); Gaziantep’te annesinin cinnet geçiren sevgilisi tarafından bıçaklandı ve yaşamını yitirdi.
Dila Aşuralevia (14); Antalya’da uzaklaştırma kararı olduğu halde eski eşin evine gelen baba kızını ve eski eşini bıçakladı. Anne hastaneye kaldırıldıktan sonra, çocuk ise olay yerinde hayatını kaybetti.
Rüya Duran (1) – Mert Duran(3) – Yiğit Duran(5) – Kemal Duran (11); Kayseri’de Nuri Duran; eşini, kızı Rüya ve oğulları Mert ve Yiğit’i bıçakla öldürdü. Oğlu Kemal’i okuldan alıp, 11. kattan attı. Sonra kendisi atladı.
Sinan F. (16); Tekirdağ’ın Çerkezköy ilçesinde bir zamanlar turşu fabrikası olarak faaliyet gösteren terk edilmiş bina içerisinde, 16 yaşındaki Sinan F.’nin cesedi yanmış halde bulundu.
Zehra Topdağ (7); Şanlıurfa’nın merkeze bağlı Akdilek köyünde, arkadaşlarıyla oyun oynamak için evden çıkan 7 yaşındaki Zehra Topdağ, amcasının evinin önündeki sedirin altında ve çuval içinde ölü olarak bulundu.
Gizem Akdeniz (6); Adana’da 6 yaşındaki Gizem Akdeniz’in intikam için kaçırıldığı bıçaklandıktan sonra diri diri yakılarak öldürüldüğü belirlendi.
Usame Özer (3), Üveys Özer (1), Muhammed Sadık Özer (2); Muş’ta cinnet geçiren baba önce evin bahçesindeki kayınpederini öldürdü ardından da üç çocuğunu silahla taradı. Ağır yaralanan çocuklar kaldırıldıkları hastanede yaşamlarını yitirdiler.
Hatun Çakır (8); 10 yaşındaki bir çocuk, av tüfeğiyle oynadığı sırada 8 yaşındaki arkadaşı Hatun Çakır’ı vurdu. Hatun Çakır yaşamını kaybetti.
İsa Bilir (10); 18 Eylül 2014’te, İzmir’in Buca İlçesi’nde, 10 yaşındaki İsa Bilir intihar ederek yaşamını kaybetti.
Umut Özçelik (17); 30 Kasım 2014’te, Bingöl’ün Karlıova ilçesine bağlı Sakaören köyünde yaşayan 17 yaşındaki Umut Özçelik adlı genç, evde kimsenin bulunmadığı bir sırada pompalı tüfekle intihar etti. Özçelik’in 6 ay kadar önce evden kaçıp İstanbul’a gittiği ve bonzai adlı uyuşturucu madde kullanmaya başladığı belirtildi
Meryem Nisan Kaptan (3); Üç yaşındaki Meryem Nisa Kaptan, anneannesinin evinde oyun oynadığı sırada üzerine televizyonun düşmesiyle hayatını kaybetti.
Temel Yıldız (6); Samsun’un Canik ilçesinde, kaldıkları evin üzerine ikinci kat yapıldığı sırada inşaat alanında oynayan Temel Yıldız, kepçenin çarptığı 2. kattaki beton kolon altında kalarak hayatını kaybetti.
Hamza Yıldırım (5); Kahramanmaraş’ta oyuncaklarıyla oynadığı sırada kaynamış olan süt kazanına düşen çocuk bir haftalık yaşam mücadelesini kaybetti.
Emircan Tosun (13); Bolu’da, şofbenden sızan gazdan zehirlenen 13 yaşındaki Emircan Tosun kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
Cenk Totoğlu (14); Karabük’te çakmak gazı kokladığı iddia edilen ortaokul öğrencisi 14 yaşındaki Cenk Totoğlu, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
Mert Kabak (9); Tekirdağ, Çorlu’da banyoda bulunan kablolarla oynarken elektrik çarpması sonucu hayatını kaybetti.
Atilla K. (3); Konya-Aksaray’da arkadaşlarıyla balık tutmak isteyen 3 yaşındaki Atilla K. sulama kanalına düşerek hayatını kaybetti.
İsmail Özbek (7); Denizli, Çivril’de ailesi tarlada çalışırken kaybolan çocuğun cesedi ailesiyle birlikte kaldığı çadırın yakınındaki sulama kanalında bulundu.
BerinayTello (6); Elazığ’da zihinsel engelli abisiyle birlikte salıncakta sallanırken boğazına salıncağın ipi dolanan çocuk yaşamını yitirdi.
Kinde Abdulceval (2); Suriye’deki olaylardan kaçarak Türkiye’ ye sığındıktan sonra Gaziantep-Karkamış ilçesinde kurulan çadır kente yerleştirilen ailenin çadırında çıkan yangında 2 yaşındaki Kinde Abdulceval hayatını kaybetti.
Hüseyin El-Hamed (13); Akçakale’de yol kenarında beklerken devrilen otomobilin altında kalan Suriyeli çocuk hayatını kaybetti, araçtaki 5 kişi yaralandı. Sürücüsünün ismi henüz belirlenemeyen 34 UL 0983 plakalı otomobil Öncül Köyü yakınlarında kontrolden çıkarak şarampole devrildi. Bu arada yol kenarında bekleyen Suriye uyruklu 13 yaşındaki Hüseyin el-Hamed devrilen otomobilin altında kaldı. El-Hamed olay yerinde hayatını kaybetti.
İbrahim Hayman (1,5); Kilis’te ikinci katın balkonundan düşen 1.5 yaşındaki Suriyeli çocuk hayatını kaybetti.
İbrahim Fadıl (13); Suriye’li 13 yaşındaki İbrahim Fadıl, Şanlıurfa-Siverek’ in Çaylarbaşı Köyü yakınlarındaki baraj göletine girdiğinde boğularak hayatını kaybetti.
Ömer El Hüseyin (4); Mardin’de yolun karşısına geçmeye çalışan Suriyeli çocuk, minibüsün çarpması sonucu olay yerinde hayatını kaybetti. Araç sürücüsü ise gözaltına alındı.
Gündem: Çocuk!; her çocuğun hak sahibi, eşit, özgür ve onurlu birer birey olarak, barış içerisinde, iyi ve mutlu bir yaşam sürmesi için çocukların yararına bütüncül bir dönüşümü ısrarla savunan bir sivil toplum örgütüdür. Çalışmalarını çocuk hakları alanında yaşanan sorunların temelindeki paradigmanın değişmesi, savunuculuk, ağ çalışmaları ve katılım programları altında, öncelikli çalışma arkadaşları olan çocuklarla birlikte sürdürür.
Gündem Çocuk’un yayınladığı 2014 Yaşam Hakkı Raporu’nu incelemek için tıklayınız.
Kız Çocuğu
Kapıları çalan benim,
Kapıları birer birer.
Gözünüze görünemem,
Göze görünmez ölüler.
Hiroşima ‘da öleli,
Oluyor bir on yıl kadar.
Yedi yaşında bir kızım.
Büyümez ölü çocuklar.
Saçlarım tutuştu önce,
Gözlerim yandı kavruldu
Bir avuç kül oluverdim.
Külüm havaya savruldu.
Benim sizden kendim için
Hiçbir şey istediğim yok.
Şeker bile yiyemez ki kaât gibi yanan çocuk.
Çalıyorum kapınızı,
Teyze,amca bir imza ver.
Çocuklar öldürülmesin
Şeker de yiyebilsinler.
Nazım Hikmet
