Fotoğrafta erkek hegemonyasına karşı bir duruş: Kadın gözüyle erkek bedenine bakmak

Türkiyeli, farklı meslek gruplarından, farklı yaşlardan 22 kadının bir araya gelerek oluşturduğu kadıNgözÜyle fotoğraf grubu, ilk “nü” fotoğraf sergisini 3-16 Kasım tarihleri arasında Fransa’da, Nancy şehrinde gerçekleştirecek. Ancak onları ilgi çekici ve “ilk” yapan özellikleri bambaşka.

Öncelikle hepsinin isimlerini birer birer okumalı, unutmamalıyız: Bahar Akkoyun, Ceren Bıyıklı, Dana Orhon, Elif Gökçe, Esra Çolak, Halime Tural, İpek Kuray Özşahin, Jasemin Sadıker, Kler Kasutol, Candan Taşatmanlar, Liriya Lee, Mehtap Bülbül, Meltem Çiftçi, Nurhayat Yenice, Oylum Bülbül Ananas, Özlem Demircan, Özlem Yıldırım Gözde, Özlem Sezgin, Pınar Derin Gençer, Semra Uyar, Servet Deniz, Sevinç Doğu Yılmaz, Ülkü Aydın.

Bu cesur 22 kadın, fotoğrafçı Niko Guido‘nun danışmanlığında, nü sanatın erkek fotoğrafçı ve kadın model ekseninde sıkışıp kalmasını eleştirmek amacıyla dört yıl süren bir çalışma hazırladılar. Çalışmalarında ise beden algısı, toplumsal cinsiyet ve mahremiyet kavramlarını yeniden yorumladılar ve dünyada bir ilke imza atarak erkek nü üzerine proje geliştirdiler.

Mimar, grafiker, ev hanımı, bankacı, akademisyen, emekli, çevirmen, turist rehberi, doğum fotoğrafçısı gibi birçok meslek grubuna mensuplar ve yaşları 20 ile 70 arasında değişiyor. Türkiye’de sergi salonu arayışları olumlu sonuçlanmamış ve nihayetinde fotoğrafları Fransa’nın Nancy şehrinde Galerie Neuf’te sergilemeye karar vermişler.

kadıNgözÜyle fotoğraf grubu ise düşüncelerini şu şekilde dile getiriyor:

“Bu proje hayatın ve sanatın neredeyse her alanındaki erkek egemenliğine karşı bir duruştur. Çoğunlukla erkek sanatçıların ellerinden çıkan ve kadın bedenini ‘estetik bir obje’ olarak ele alan eserler zaman içinde doğallaşmış ve genel kabul görmüştür. Bu nedenle ‘kadıNgözÜyle’ erkek bedenine bakmak, Türkiye’de kadın bedeninde doğmanın utanç ve suçluluk hisleriyle örülü yazgısı yüzünden bir tabuyu yıkmakla eş anlamlıdır.

Bizler kadıNgözÜyle erkek bedenine bakarak bir nevi empati geliştirmeyi, ışığı ve hikayesiyle erkek bedeninin de ‘estetik’ ve ‘sanatsal’ olabileceğini göstermeyi amaçladık. Kimimiz erkek bedenin de aciz ve kırılgan olabileceğini, kimimiz kadının nasıl objeleştirildiğini, kimimiz erkeklerin de salt ‘estetik kaygılar’ içerisinde fotoğraflanabileceğini, hatta erkek bedeninin de istenirse bir ‘arzu nesnesi’ olarak görülebileceğini gösterdi. Nü erkek fotoğrafı çekerek kadın bedeninin metalaştırılması karşısında bir duruş sergileyen ve farkındalık yaratmayı amaçlayan bir projenin ilk adımlarını attık. Projemizin çıkış noktası ek anlamlar katmaya gerek bırakmayacak kadar güçlüdür. Malûm Türkiye’de kız çocuğu olarak dünyaya geldiyseniz hayat zordur.

Bedeninizden dolayı kendinizi suçlu hissetmeyi öğretirler. Bedeniniz sizin değil, erkek bakışı ve ‘normlarının’ hizmetindedir. Söz konusu ‘normlar’ klasik nü çalışmalarda ise estetize edilmiş haliyle karşımıza çıkar. Maalesef kadına ve sanata bakışın içler acısı durumda olduğu, insanların bedenlere ve toplumsal cinsiyetlerine hapsedildiği bir dünyada yaşıyoruz. Bizler bu projede yer almakla içselleştirmemiz beklenen sınırları aşma cesareti gösterdik.”

1 - 2