Gün içinde birçok gıda tüketiriz. Bu gıdaların içinde karbonhidrat, protein, yağ bulunur. Ekmek, tahıllar, kuru bakliyatlar, meyvelerde bulunan karbonhidratlar yani şekerler kandan gerekli hücrelere geçerken insülin adlı bir hormona ihtiyaç duyar. Şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet, insülin hormonunun çalışmasının bozulması veya hiç salgılanamaması sonucu oluşur.
Gebelikte yükselen hormonlar insülin kullanımını zorlaştırır. Anne karnındaki bebeğin büyüme ve gelişmesi için de insülin gereksinimi artar. Bunun sonucunda da gebelik diyabeti oluşur.
Doğum sırasında, kan şeker düzeyleri normal seviyelere iner. Hayatın ileri yıllarında bu hastaların yüzde 10’unda tip 1 diyabet, önemli bir bölümünde de tip 2 diyabet gelişir. (diyabet= şeker hastalığı)
Gebelik diyabeti sonucu, annenin doğum sonrası diyabet görülme sıklığı, bebeğin yüksek doğum ağırlıklı doğma olasılığı artar. Gebelik diyabetinin kötü sonuçlarını, bebeğin sağlığına olumsuz etkisini annenin doğru beslenme ve düzenli fiziksel aktivite uygulamasını sağlayarak büyük oranda engellemek mümkün.
Gebelik diyabeti nasıl anlaşılır?
Gebe kadınların yüzde 2-4’ünde görülür. Genelde gebeliğin 24-28. haftaları arasında ortaya çıkar. Gebelerde açlık kan şekeri 95 mg/dl’nin üstüne çıktığında, yükleme sonrası 1. saatteki kan şekeri 140 mg/dl’nin üzerindeyse diyabet tedavisi başlanır.
Gebelik diyabeti görülme olasılığının arttığı durumlar:
- Önceki gebeliklerinizde gebelik diyabeti görüldüyse,
- Gebelik öncesi tokluk kan şekerleri düzensizliği oluşmuşsa,
- Ailede (özellikle 1. dereceden arabalarda) tip 2 diyabet öyküsü varsa,
- Önceki doğumda normalden büyük bebek dünyaya getirdiyseniz, 4500 gram ve üzeri
- Önceki gebelikte annenin fazla kilo almış olması (>20 kg)
- Kilo fazlalılığı,
- İleri yaş,
- Polikistik Over varlığı.
Beslenme ve diyet uzmanının gebelik diyabetindeki görevi:
- Gebelik diyabeti görülen kadınlara ağız yoluyla alınan diyabeti önleyici ilaçlar verilemez, insülin tedavisi başlanır. Alınan karbonhidratın insülinle eşleşmesi, beslenme ve diyet uzmanı tarafından hazırlanacak beslenme programı ile mümkündür.
- Gebelik diyabeti görülen kadının günlük alması gereken enerjisi hesaplanır. Alması gereken karbonhidrat, protein, yağ oranları belirlenir. Gerekirse besin takviyeleri önerilir.
- Ağırlık kontrolünü sağlanır. Gebelik diyabeti görülen kadınların gebelikleri boyunca almaları gereken ağırlık, normal gebelerdeki gibidir.
- Kahvaltıda büyüme hormonu ve kortizol yüksek olduğundan diğer öğünlerdeki gibi tolore edilemeyebilir. Bu öğünde proteinli ve avokado, ceviz gibi yağlı gıdalara daha fazla yer verilebilir.
- Kan şekeri yüksekliklerini engellemek için gebe kadının egzersiz yapması gerekmektedir. Egzersiz ile beslenme programı paralel hazırlanmalıdır.
- Son akşam öğünü ve ertesi sabah öğünü arasındaki sürenin 10-12 saatten uzun olmasına izin verilmemelidir.
- Yenilen ve içilenlerin, alınan gıdaların türünün, tüketildiği öğünün, miktarlarının, açlık ve 1. ve 2. saat tokluk kan şekerlerinin kayıt edilmesi önemlidir.
Bunların yanında;
- Pankek, tart, bal, reçel, jöle gibi şekerli ve tatlı besinler beslenme programından çıkarılmalıdır.
- Taze sebze ve meyve tüketimi teşvik edilmelidir.
- Aşırı yağlı gıdalar, kızartmalar beslenme programından çıkarılmalıdır.
