Don Kişot Bisiklet Kolektifi, 2015 Temmuz ayında Kadıköy’de Don Kişot İşgal Evi çağrısı ile kurulmuş, kurulduğu günden bugüne İstanbul içinde ve dışında birçok tur düzenlemiş, düzenlediği bu turlara toplamda binlerce bisikletseverin katılım gösterdiği, yaşam savunucusu ve aktivist bir bisiklet ekibidir. Kolektif, sadece bisiklet turları düzenlemekle kalmayıp ritm ekibi, squat topluluğu, kadın komisyonu ve kültür sanat inisiyatifini de kendi içinde barındırıyor.
Düzenlediği bisiklet turlarında her yaştan, cinsiyetten, performanstan kişilerin katılmasına özen gösteriyor ve bisikletin tüm ülkede yaygınlaşması için farkındalık yaratmaya çalışıyor.
Kolektif, işleyiş olarak yatay bir örgütlenmeye sahip, bu nedenle lidersiz, başkansız bir şekilde düzenlediği forumlarda kolektif karar alma mekanizmasını işletiyor. Ekip, aynı zamanda çevre, kent, emek ve toplumsal özgürlük gibi başlıklarda diğer dayanışma ve kolektiflerle birlikte hareket ediyor.
Çalıştay
Don Kişot Bisiklet Kolektifi tarafından KOS’un paydaşlığında 12-13 Ocak 2019 tarihlerinde Bisiklet ve Kent Çalıştayı’nın ikincisi TMMOB Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi’nde gerçekleştirildi.
Farklı konu başlıkları ve konuşmacıların yer aldığı Kent ve Bisiklet Çalıştayı’na farklı illerden bu sene de yüksek katılım oldu. Sekiz başlıkta yapılan sunuşlara ek olarak, ilk günün devamında forum gerçekleştirildi. Çalıştayın her aşaması Periscope aracılığıyla canlı olarak yayınlandı ve yine her aşaması görsel olarak arşivlenmiş oldu.
Çalıştayın ilk günü liseler arası düzenlenen 10. Kısa Film Yarışması’nda ödül alan ve yönetmenliğini Orkun Özcan’ın üstlendiği “İki Teker Bir Zil” belgeseli ile başladı. Devamında Don Kişot Bisiklet Kolektifi’nden Merve Vardar “Gezegeni kurtarmak istiyor olamaz mıyız?” sloganı ile çalıştayın açılış konuşmasını yaptı.
Bisiklet ve Spor konu başlığında Sarper Günsal bisikletin tarihsel gelişiminin yanısıra şimdiye kadar düzenlenen bisiklet turları ve bisikletin bir spor dalı haline gelmesi süreci hakkındaki bilgilerini dinleyici ile paylaştı. Bisikletin icadı ile kadınların özgürleşmesi arasında bir bağlantı olduğunu ifade eden Sarper Günsal “çocukken bisiklete bindiyseniz eski günleri hatırlamak, o havayı bisiklet üzerinde tekrar hissetmek paylaşılmaz bir zevk” sözleriyle sunumunu tamamladı.
Aydan Çelik, Bisiklet ve İstanbul başlığı ile İstanbul’a bisiklet selesinden bakmamızı sağlarken, bisikletle gezerken edindiği görsellerle ezber bozucu olan bu şehri tekrar bize yaşattı. İstanbul’u tanımak için en ideal şey bisiklet diyen Aydan Çelik, yedi tepesi olan bu şehrin bisiklet kullanmayı teşvik ettiğini bize göstermiş oldu.
Çalıştayın ilk günü Nilüfer Belediyesi’nden Ali Cenk Algün’ün Bisiklet ve Yerel Yönetimler başlığı ile devam etti. 15 senedir aktif bir şekilde bisikletle ilgilenen Ali Cenk Algün, bir şehrin bisiklet dostu olabilmesi için gerekli başlıkların neler olduğundan bahsetti. Dünyadan verdiği örnekler ile beraber Bursa’nın Nilüfer ilçesinde şimdiye kadar neler yapıldığını izleyicilerle paylaştı. Kendi ilçelerinde yapmaya çalıştıkları düzenlemelerin Bursa’ya yayılması konusunda bütüncül bir yaklaşımın gerektiğini vurguladı.
Don Kişot Bisiklet Kolektifi’nden Ege Sertçetin ve Betül Köse, Bisiklet ve Aktivizm başlığı altında kolektif ile ilgili bilgi paylaşımı yaparak sunumlarına başladılar. Dayanışmanın sadece bisiklette değil yaşamın her alanında bizi bir arada tutuğunu ve güçlendirdiğini söylemelerinin yanı sıra özellikle içinde bulunduğumuz zaman diliminde baskıcı rejimler sebebiyle bazı tur ve etkinliklerimizin kısıtlandığına vurgu yaptılar. Yerelde ve genelde beraber hareket ederek ve sadece günlük hayatımızı değiştirerek aktivizme katkıda bulunabileceğimizi bize hatırlatan kolektif üyeleri “Biz bir şey değiştirmekdikçe hiçbir şey değişmeyecek” diyerek günün son sunumunu tamamladılar.
Çalıştayda yer alan konu başlıkları dışında da farklı konuların konuşulup fikir paylaşımının yapıldığı foruma dinleyici kitlesinden olan katılımlar ile çalıştayın ilk günü tamamlanmış oldu.
Bisiklet ve Kent Çalıştayı’nın 2. günü “Bisiklet Şehri” film gösterimi ile başladı. Ardından birinci günün özeti yapıldıktan sonra günün ilk sunumu olan Bisiklet ve Sağlık başlığına geçildi.
Fizyoterapist Semih Özdemir, Bisiklet ve Sağlık başlığında hava kirliliği ve bize olan olumsuz etkileri ile sunumuna başladı, devamında fiziksel hareketsizliği kırmak için bisiklet sürmenin en güzel alternatiflerden birisi olduğunu belirten konuşmacı son olarak bisiklet türleri ve bu türlere bağlı olarak doğru bir şekilde bisiklet üzerinde olmanın önemi ile sunuşunu tamamladı.
İkinci günün bir diğer konu başlığı Bisiklet ve Kadın’dı. Bu başlık altında İrem Çağıl şimdiye kadar yaptığı turlardan ve bu turlara nasıl karar verdiğinden sunumunun ilk bölümünde bahsetti. Yaptığı turları düşündüğünde tehlike olarak gördüğü tek şeyin insan olduğuna vurgu yapan İrem Çağıl, özellikle kadın olmanın bu işi daha da zorlaştırdığını söyledi. Bu zorluklara karşı nasıl davranılması gerektiği konusunda da dinleyenleri bilgilendiren İrem Çağıl, turlardan bazı görselleri bizlerle paylaştı. Konuşmasının ikinci kısmında bisikletin tıpkı diğer alanlarda olması gerektiği gibi toplumsal cinsiyet rollerinden arındırılması gerektiğine vurgu yaptı.
Don Kişot Bisiklet Kolektifi’nin bu çalıştayda ve çeşitli mücadele alanlarında dayanıştığı Kuzey Ormanları Savunması’ndan Başar Toros, Bisiklet ve Ekoloji başlığında dinleyicilere KOS’un icraatları ve ortaya koyduğu emeğin haricinde yaşam alanlarımızdaki tehditleri ve bu tehditlere karşı nasıl bir arada durmamız gerektiği ile ilgili paylaşımlarda bulundu. Sunumu esnasında paylaştığı görseller ile yaşam alanlarımızın nasıl bir rant alanı haline getirildiği ve günden güne artan mega projelerin yaşamlarımıza nasıl zorla dahil edildiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Çalıştayın son sunumu Bisiklet ve Erişilebilirlik konu başlığı altında Güneş Uyanıker tarafından yapıldı. Çalıştaya bir kamu kurumu çalışanı gözünden konuşmacı olarak katılmasının yanında, paylaştığı veriler ve kullanıcı-uygulayıcı düzleminde kendisine yöneltilen sorular sayesinde iletişimin ve toplumun ihtiyaçlarının uygulamada ne kadar önemli olduğunu bize tekrar hatırlattı.
İki gün boyunca bisiklet temasının farklı başlıklarda harmanladığı çalıştay birçok katılımcı ile geniş kitlelere bisikletle “Gezegeni kurtarmak istiyor olamaz mıyız?” sorusunu sordu ve alınan cevaplar ile geleceğe umutla bakmamızın ne kadar doğru olduğunu bize gösterdi.
2. Bisiklet ve Kent Çalıştayı Divan Kurulu
