Kokusuyla ruhunu, aşkı, sadeliği ve sevgiyi dağıtan şifalı bir çiçektir yasemin. Benim hayatımda da ruhuma dalmış ve buradan şifalanışımı hazırlamış kutsallarımdandır yasemin.
Oleaceae familyasındandır yani zeytinin akrabasıdır. Her vakit yeşil veya yazın yeşil olup sarılıcı ya da dik büyüyen türleri vardır. Dağınık ve seyrek bir habitüse sahiptir. Yasemin, sıcaklığa iyi dayanabilen bir bitkidir. Ancak 0°C’nin altındaki sıcaklıklara çok hassastır. Özellikle Şubat ayında hafif gece donları zararlı olmaktadır. Bu zarar, şayet kış kesimi erken yapılmış ve bitki sürgün vermeye hazırlanıyor ise daha da yüksek olmaktadır. Dalları yeşil ve köşelidir. Yaprakları karşılıklı veya sarmal dizilişlidir. Yapraklar genellikle tüysüzdür. Bazı türlerde bir sapta tek yaprak bulunur. Yaprakların kenarları tamdır. Çiçekleri dal ucunda, beyaz pembe ve sarı renklidir.
Yasemin çiçeği suyu seven bir bitkidir. Özellikle yaz aylarında sık sık sulanması gerekir. Sık sulandığı dönemlerde iki haftada bir sulama suyuna besin karıştırılabilir. Kışın sık sulanmasına gerek yoktur. Toprağının nemli olması yeterlidir.
Hafif kumlu ve derin topraklarda çok iyi büyür. Toprağının nemli olması gerekir. Kışın toprağın nem oranı biraz daha azaltılmadır. Yasemin çiçeğini saksıda yetiştiriyorsanız gerek görüldüğü takdirde ilkbahar aylarında saksısını değiştirebilirsiniz.
Bu bitkiler serin yerleri sever. Kış aylarında bulundukları yerin sıcaklığı 10 derecenin üstünde olmamalıdır. Kışı sıcak ortamlarda geçirmeleri yapraklarının bitlenmesine neden olabilir.
Yaseminin tarihi
Himalayalar ve Çin’in batısından geldiği düşünülen yasemin çiçeğinden eski Çin, Fars ve Mısır yazılarında bahsedilmektedir. Tarih boyunca Arap Yarımadası ve Çin arasında İpek Yolu aracılığıyla ticareti yapılmıştır. Bitkinin en eski tarihli kullanımı, yağı ve yaprakları ile birlikte yeşil çay yapraklarıyla karıştırılarak hazırlanan çaydır. Tarih boyunca güzel kokusu nedeniyle kişisel bahçelerde ve ev bitkisi olarak kullanılan yasemin; Endonezya, Pakistan ve Filipinler’in ulusal çiçeğidir ve İran ve Orta Doğu’da en popüler kadın isimlerinden biridir.
Yasemin (Jasminum) bitkisinin üretimi
Üretimi çelik ve daldırma ile yapılır. Kasım ayında kuvvetli sürgünlerden 20 cm uzunluğunda hazırlanan çelikler hormon ile muamele edilmeden açık araziye veya soğuk yastıklara dikilir. Takip eden ilkbaharda, Nisan ayında yüzde 65 üzerinde köklenme sağlanır. Köklenen çelikler yine bu aylarda sökülerek geliştirme yastıklarına aktarılır. Çelikle üretimde diğer bir çelik alma zamanı ise yaz aylarında hazırlanan yarı odunsu çeliklerin köklendirilmesi ile olur. Yaz aylarında 7,5–10 cm uzunluğunda hazırlanan çelikler yine herhangi bir hormon ile muamele yapılmadan sisleme altına veya sıcak yastıklara dikilirler. Bu yöntemde köklenme oranı yüzde 90–100 arasındadır. Daldırma ile üretim, ilkbahar ve yaz aylarında adi daldırma ile yapılır.
Bitki ekildikten yaklaşık 6 ay sonra bahar veya yaz aylarında çiçek açmaya başlar. Gerçek yaseminin oval, parlak yaprakları vardır ve çiçekleri hafif yapışkandır. Yasemin bitkisi, 2,5-3 metreye kadar uzayabilir ve yılda yaklaşık 30 santim boy atar. Bazıları yıl boyunca yapraklı olarak kalırken bazı türleri kışın yapraklarını dökebilir.
Yasemin çayının faydaları
Aromalı çaylar içerisinde en çok kullanılanlardan biri de yasemin çiçeğidir. Yasemin çayı tek başına yasemin bitkisinden hazırlanabileceği gibi, genellikle yeşil çay ile birlikte kullanılır. Yasemin genellikle beyaz veya sarı renkli ve 2-3 yaprağı bulunan çiçekler açar. Asya’nın tropikal bölgelerinde doğal olarak yetişen bitki özellikle kendine özgü kokusuyla popüler olmuştur.
- Enerjiyi arttırır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Yağ yakmak için kullanılır.
- Konsantrasyonu arttırır.
- Stresi azaltır.
- Kalp hastalıklarından korunmak için kullanılır.
- Kolesterolü düşürmeye yardımcı olur.
- Kas ağrılarını hafifletir.
- Soğuk algınlığına iyi gelir.
- Şeker hastalığının tedavisine yardımcı olur.
- Alerji belirtilerini hafifletir.
- Eklem ağrılarını azaltır.
- Bel ve sırt ağrısına karşı kullanılır.
- Antioksidandır.
- Depresyon belirtilerini azaltır.
- Ağız kokusunu alır.
- Kan basıncını düşürür.
- Yasemin yağı zeytinyağıyla birlikte karıştırılıp kullanıldığı vakit ciddi bir selülit gidericidir.
Yasemin çayı nasıl hazırlanır?
3-4 bardak yasemin çayı hazırlamak için bir demlik kaynamış suya 1 yemek kaşığı yasemin atın. 5 dakika kadar demlenmesini bekledikten sonra içebilirsiniz. 5 dakikadan uzun demlerseniz çayın tadı biraz acı olabilir. Yaseminin tatlı kokusu ekstra bir tatlandırıcı gerektirmez. Yasemin çayı genellikle yeşil çay yaprakları ile karıştırılarak kullanılmaktadır.
Hindistan’ın birçok bölgesinde (gül ve diğer çiçeklerle birlikte) bahçelerde ve saksı bitkisi olarak evlerde yetiştirilen yasemin, kadınlarda saç süsü olarak ve ibadet için kullanılmaktadır. Evlilik törenleri, festivaller ve dini ritüellerde sıkça kullanılır ve bu törenler için ticari olarak üretilmektedir.
Yaseminin sağlığa faydaları
Antioksidan özelliği ile yasemin çayı yaşlanmanın fiziksel etkilerini geciktirir. Pek çok diyetisyen tarafından diyet programlarına dahil edilmektedir; çünkü tatlı tadı, çay ya da kahveyi şekerli içen kişilerin şeker kullanmadan sıcak içecek içmesini sağlar ve yağ yakılmasını teşvik eder.
Göğüs kanseri üzerine yapılan bazı araştırmalar, çeşitli kanser türlerine karşı korunma sağladığı ve kanserli hücrelerin yayılmasını yavaşlattığı yönünde bulgulara sahiptir. Ancak bu bulguların bilimsel olarak kabul görmesi için daha fazla sayıda araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Çin’in çeşitli bölgelerinden 14,212 kişi (35-60 yaş arası) üzerinde yapılan araştırma sonucunda, yeşil çay ve yasemin çayı içen kişilerin kalp krizi geçirme risklerinin ciddi oranlarda azaldığı belirlenmiştir. Yine Çin kaynaklı bir araştırma, kalp hastalıklarında önemli bir rol oynayan kötü kolesterolün yasemin çayı kullanılarak düşürülebileceği yönünde sonuçlara sahiptir. Ancak her iki araştırmanın da kesin kabul görmesi için bağımsız diğer kaynaklar tarafından yapılacak araştırmalarla desteklenmesi gerekmektedir.
Kyoto Üniversitesi tarafından 24 sağlıklı kişi üzerinde yapılan bir araştırmada, 5 dakika boyunca yasemin çayının kokusunu soluyanların sakinleştiği belirlenmiştir. Çay, geleneksel olarak halk arasında bu özelliği ile uyku bozuklukları ve stresi azaltmak için kullanılmaktadır.
Not: Kronik hastaların ve hamilelerin ve herhangi bir rahatsızlığı olanların kullanırken mutlaka hekimlerine danışması gerekmektedir.
